De eiwittransitie: geen hype maar een trend

 Date

Om gezond te blijven heeft een mens allerlei voedingsstoffen nodig, waaronder ook eiwitten. Die eiwitten halen we in Europa vaak uit zuivel, vlees en vis: allemaal dierlijke producten. Omdat de wereldbevolking groeit en de welvaart toeneemt wordt de vraag naar eiwitten groter. Als we willen voorkomen dat er schaarste ontstaat en uit overwegingen van duurzaamheid moeten we in de toekomst minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten gaan gebruiken. Behalve plantaardige eiwitten, bieden ook insectenkweek, aquaponics (plant-vis systemen) en grondgebonden veevoerproductie nieuwe innovatieopties. Onderzoeker en projectleider Michiel Klaassen van het lectoraat Circulaire Economie van Aeres Hogeschool Dronten is optimistisch over de kansen, mogelijkheden en de ontwikkelingen van die eiwittransitie.

Dat is een van de belangrijkste redenen waarom hij bij de vakgroep plantenveredeling van Wageningen University promotieonderzoek doet naar de identificatie van natuurlijke genetische factoren die het eiwitgehalte in aardappelen beïnvloeden. Klaassen wil weten hoe aardappelen zodanig veredeld kunnen worden dat er nieuwe rassen ontwikkeld kunnen worden met een hogere eiwitopbrengst.

Klaassen, die Plantenwetenschappen studeerde aan Wageningen University is er als wetenschapper en onderzoeker van overtuigd dat er op dat gebied nog veel vooruitgang te boeken is. Naast zijn promotieonderzoek is hij actief als onderzoeker en projectleider bij Aeres Hogeschool Dronten op het gebied van reststroomverwaarding, groene grondstoffen en circulaire economie. Hij ondersteunt daarbij bedrijven en organisaties om groene grondstoffen als eiwitten, vezels en mineralen uit reststromen te valoriseren.

Het moet anders

Als Michiel Klaassen door de supermarkt loopt valt het hem op: het assortiment aan vegetarische producten neemt toe. Dat stemt hem optimistisch: ‘Een aantal jaren geleden was de keuze aan alternatieven voor dierlijke producten in de supermarkt nog beperkt, maar het aanbod aan allerlei soorten vegaburgers en andere vleesvervangers groeit snel. Daar zie je ook aan dat het besef dat het anders moet, en ook anders kan snel groter wordt.’ Maar dat alleen is volgens de onderzoeker niet genoeg. Klaassen denkt dat niet alleen onze consumptiepatronen, naar ook de manier waarop we voedsel produceren en gebruik maken van de beschikbare bronnen en grondstoffen moet veranderen.

Aardappelen bevatten 1-2% eiwit. Een hectare aardappelen levert nu maximaal 1500 kilo eiwit op. De vraag naar plantaardige eiwitten vanuit de voedingsmiddelenindustrie neemt toe, en eiwitrijkere aardappelen zijn gewenst. Docent- en onderzoeker Michiel Klaassen van Aeres Hogeschool Dronten doet daarom bij de vakgroep plantenveredeling van Wageningen University & Research promotieonderzoek naar de zogenaamde ‘eiwit-aardappel’. Klaassen voert hiervoor verschillende veld-, fabrieks- en laboratoriumproeven uit in samenwerking met Avebe. De coöperatie Avebe is wereldwijd actief en levert producten op basis van aardappelzetmeel en aardappeleiwit voor toepassingen in onder andere voeding, diervoeding, papier, bouw, textiel en kleefstoffen. De ontwikkeling van een nieuwe ‘eiwitaardappel’ kost 7 tot 10 jaar.

Voorbeeld

Een voorbeeld maakt veel duidelijk. Klaassen: ‘Het veevoer dat we onze koeien, varkens en kippen geven moet voor een groot deel worden geïmporteerd. Het beslag op landbouwgronden in bijvoorbeeld Zuid-Amerika, maar ook het gebruik daar van land, water, meststoffen en bestrijdingsmiddelen is enorm; en het groeit. Als we dat plantaardige voedsel zelf eten in plaats van het aan dieren te voeren, bijvoorbeeld in een vleesvervanger, nemen we al een grote stap. Als we dat plantaardige voedsel hier zelf kunnen verbouwen wordt de productie in de keten nog weer een stapje duurzamer. En het is natuurlijk extra mooi als we dan ook nog de eiwitopbrengst van bijvoorbeeld aardappelen kunnen vergroten.’ Klaassen hoopt dan ook met zijn onderzoek op den duur een bijdrage te kunnen leveren aan een duurzamere productie.

Ook in het onderwijs

Michiel Klaassen ziet de groeiende bewustwording en de voortgaande ontwikkeling ook terug in het onderwijs bij Aeres.

We kijken natuurlijk hoe we resultaten van het onderzoek kunnen inpassen in de lesstof van onze studenten, en of we combinaties kunnen maken met de beroepspraktijk.

Michiel Klaassen, onderzoeker bij het lectoraat Circulaire Economie van Aeres Hogeschool

Zijn eigen onderzoek voert Klaassen bijvoorbeeld uit in samenwerking met Avebe, dat producten levert op basis van aardappelzetmeel en aardappeleiwit. Dat is in lijn met de manier waarop onderzoeksprogramma’s bij Aeres Hogeschool Dronten worden uitgevoerd door lectoren, samen met docent-onderzoekers, ondersteuners, studenten van Aeres MBO en Aeres Hogeschool en de praktijk, binnen de onderzoekslijnen van de lectoraten. Thema’s als ondernemerschap, innovatie, duurzaam, ecologisch verantwoord, milieubewust en maatschappelijk spelen binnen elk van die onderzoeken een rol. Het afgelopen schooljaar zijn binnen Aeres diverse initiatieven rond het thema eiwittransitie ondersteund, waarbij Michiel Klaassen een coördinerende rol had.

Geen hype maar een trend ...

Michiel Klaassen hoopt in januari 2020 zijn onderzoek af te ronden. Dan zal hij de resultaten in zijn proefschrift verdedigen. Hij heeft nu al ideeën voor vervolgonderzoek. Hij hoopt alleen één ding. Het aanbod aan alternatieven in de supermarkten mag dan groter worden, en ook het besef dat het anders moet, maar wat nog belangrijker is, is dat wat nu een trend lijkt, straks geen hype blijkt te zijn geweest. Aan Michiel Klaassen zal het niet liggen ...