Theatervoorstelling 'De Boer Op' maakt de tongen los bij Aeres Farms

Ergens op een stukje weiland vertelt een jonge boer dat hij onlangs bezoek kreeg van zijn netbeheerder. De vertegenwoordiger in kwestie deelde de boer heel zakelijk mee dat er graafwerkzaamheden op zijn land moeten plaatsvinden voor de aanleg van hoogspanningskabels. Omdat deze klus het weiland doorkruist, kunnen de koeien van de boer geruime tijd niet op het land grazen. Voor dit ongemak (…) ontvangt de boer van de netbeheerder een riante compensatie.

Oog voor het boerengezin

René Gomersbach bekeek deze monoloog. “Het viel me op dat de vertegenwoordiger van de netbeheerder alleen maar bezig was met zijn eigen doelstelling, zonder daarbij oog te hebben voor de gevolgen voor het boerengezin. Als twee partijen iets willen realiseren, zullen ze naar elkaar moeten luisteren en zich in elkaar moeten verdiepen. Dat leer ik mijn studenten ook. Het begint ermee dat aankomende ondernemers zichzelf goed kennen en zich bewust zijn van hun mogelijke valkuilen. Luister naar wat anderen willen en zoek de verbinding!” René is docent Tuin- en akkerbouw en geeft ondernemers- en ondernemingsgerichte vakken aan studenten die het tuindersbedrijf van hun ouders willen gaan overnemen.

Een andere monoloog vertelt het verhaal van een boerendochter die de sector aanvankelijk niet in wil, maar verliefd wordt op een boer. Samen met hem bouwt ze een gezin op en runnen ze vol passie het boerenbedrijf. Deze jonge vrouw is erbij als op de A12 de boerenprotesten plaatsvinden. Ze staat daar samen met milieuactivisten die net als de boeren een betere wereld voor hun kinderen willen en daar op hun eigen manier en binnen hun eigen mogelijkheden uiting aan willen geven.

Groene veranderaars met inlevingsvermogen

Faculteitsdirecteur Jolanda Berntsen zag ‘De Boer Op’ al eerder en besloot de theatervoorstelling voor de stafdag naar Dronten te halen. “Het gevoel van de monologen kwam echt bij me binnen. De verhalen zijn doorleefd en herkenbaar en helpen je om vrij van oordeel mee te denken met wat agrarische ondernemers meemaken.”
Ze vertelt dat het ochtendprogramma van de stafdag in het teken stond van de presentatie van de nieuwe visie op leren en opleiden. Te gast was Lammert Kamphuis, filosoof en auteur van het boek ‘Verslaafd aan ons eigen gelijk’. Een centrale term in dit boek is perspectivistische lenigheid. Met andere woorden: ben je lenig om situaties vanuit verschillende perspectieven te bekijken? Jolanda: “Dit speelt niet alleen in de maatschappij maar ook in onze sector, waar polarisatie op de loer ligt en mensen elkaar niet meer echt ‘verstaan’. Studenten willen we die perspectivistische lenigheid heel graag meegeven. Onze opleidingen draaien niet alleen om kennis. Met elkaar willen we ook zoeken naar mogelijkheden en kansen. Zo leiden we dappere groene veranderaars op die zich ook kunnen inleven in mensen die vanuit een ander perspectief naar de wereld kijken.”

Een van de acteurs in actie.

Carolien Oostveen is mede initiatiefnemer van de agrarische voorstelling. Bij de faculteit in Dronten is ze docent Communicatieve vaardigheden. Samen met een oud-collega van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (Anouk Saleming, red.) bedacht ze het idee om jonge schrijvers zes boeren te laten interviewen. Onder productie van Karavaan (Buitengewoon theater op locatie, red.) vertolken acteurs die verhalen in zes verschillende monologen.
“Wat de monologen zo sterk maakt, is dat je ze met afstand waarneemt. Er wordt iets gepresenteerd wat niet over jou gaat, maar wat je wel kan helpen om een mening te vormen en je ook echt kan raken. Ook wanneer je iets hoort wat bij jou weerstand oproept, helpt deze theatervorm om je in te leven in de ander, zonder daarover direct een mening te hoeven te vormen. Een van de studenten die de monologen bijwoonde vertelde me dat hij een heel respectvol meningsverschil gesprek had gevoerd, zonder dat hij zich hoefde te verdedigen. Er was wederzijds respect.”

De acteurs van Karavaan stellen zich voor aan het publiek.

Mari van Barneveld (docent Hippische Bedrijfskunde) en Esmee Spoler (onderzoeksassistent) praten nog even na na het zien van de monoloog van een oudere boer die terugkijkt op zijn leven als bloemkoolteler. Na een leven lang boer te zijn geweest is er geen opvolging voor zijn bedrijf. Hij vraagt zich af of hij in zijn leven de goede keuzes heeft gemaakt. Mari: “Ik vond dit verhaal heel herkenbaar. In ons gezin hebben we dit jaren geleden ook meegemaakt. Die struggle van geen opvolging te hebben voor iets wat altijd in de familie is geweest.” Esmee vond het vooral heel gaaf om dit buitentheater mee te maken. “Ik zag de emotie in de ogen van de boer en begreep zijn weemoed. Dit verhaal is belangrijk om te door te geven aan onze studenten; het helpt ze nadenken over de keuzes die ze in hun eigen leven gaan maken.”

Graag meer van dit soort initiatieven

Nog een andere monoloog vertelt het verhaal van Ibrahim. Een jonge jongen uit Amsterdam-Oost met Marokkaanse roots die stage loopt bij boer Tjeerd. Ibrahim leeft voor het boerenbedrijf en boer Tjeerd is de enige die zijn passie begrijpt. Op een goede dag vraagt boer Tjeerd of Ibrahim zijn bedrijf wil overnemen. De moeilijkheden waar Ibrahim vervolgens tegenaan loopt en het onbegrip vanuit zijn omgeving – jij bent toch helemaal geen boer – maakten indruk op Inge Westerdijk, die deze monoloog bijwoonde. Ze is manager Marketing & Communicatie bij de hogeschool. Ze vertelt dat het in de gesprekken met haar collega’s meestal niet gaat over de ingewikkeldheid in de groene sector. “Vandaag hebben we die gesprekken wel met elkaar gevoerd. Deze theatervorm nodigt uit om vanuit begrip en respect met elkaar in gesprek te gaan en sluit ook naadloos aan op hoe we groene veranderaars willen opleiden. Wat zou het mooi zijn als we binnen Aeres meer van dit soort initiatieven zouden hebben.”

Bekijk hier de impressie van 'De Boer Op' door Omroep Flevoland.